Een muzikaal... muzisch 2016 !

De rol van muziek in de ontwikkeling van kinderen.

 

 

Al vanaf de geboorte houden kinderen van muziek. Of eigenlijk al daarvoor. Onderzoek heeft uitgewezen dat wanneer een zwangere vrouw regelmatig een bepaald liedje of muziekstuk luistert tijdens haar zwangerschap, haar kindje dit kan herkennen na de geboorte en hier rustiger van wordt. Dat baby's van muziek houden lijken we ook instinctief aan te voelen. We neuriën, zingen en wiegen baby's wanneer ze onrustig zijn en zetten een muziekdoosje aan of zingen een liedje bij het slapen gaan.
Ook bij het ouder worden blijft deze liefde voor muziek vaak in stand. Peuters zijn over het algemeen dol op liedjes luisteren en zingen en dansen. Vaak worden liedjes ook gebruikt om overgangen in het dagritme van peuters aan te geven. Zo wordt op veel kinderdagverblijven en peuterspeelzalen, samen een liedje gezongen voor het fruit eten of lunchen, zingen veel ouders een slaapliedje voor hun kind en menig ouder stimuleert het tandenpoetsen met een tandenpoetsliedje. Jonge kinderen vinden muziek leuk en hierdoor is muziek zo goed op deze manier te gebruiken. Het maakt de overgangen herkenbaar en meteen plezierig en gezellig.

Muziek wordt dus door de meeste kinderen leuk gevonden. En dat is mooi, want muziek luisteren en zeker muziek maken, is heel leerzaam.
Kinderen leren van muziek luisteren heel goed 'te luisteren'. En dan dus niet in de zin van 'doen wat de ouder zegt', maar in de zin van echt auditief (met het gehoor) luisteren. En dit goed kunnen luisteren heeft een positief effect op de taalontwikkeling. Jonge kinderen die vaak naar muziek luisteren kunnen beter onderscheid maken tussen verschillende klanken. Dit helpt ze enorm bij het leren praten omdat ze ook dan gemakkelijker onderscheid kunnen maken tussen de verschillende letter-klanken en woorden. Kinderen die vaak muziek luisteren blijken ook beter te zijn in het uitfilteren van achtergrondgeruis, waardoor ze zich beter kunnen richten op dat wat ze willen/ moeten horen. Ze lijken als het ware geleerd te hebben de relevante informatie te halen uit alle geluiden om zich heen. 

Soms wordt ook wel beweerd dat kinderen slimmer worden door het luisteren naar klassieke muziek (dit wordt het Mozart-effect genoemd). Onderzoekers lieten kinderen naar Mozart luisteren en een intelligentietest maken. Na het luisteren naar Mozart bleek het IQ van de kinderen zo'n 8/9 punten te stijgen. Dit werd toegeschreven aan de muziek. Als snel bleek echter dat deze verhoging van het IQ niet blijvend was en dat dezelfde verhoging van het IQ bereikt kon worden door kinderen aandachtig naar een verhaal te laten luisteren. Geconcludeerd kon worden, dat het niet specifiek de klassieke muziek was die zorgde dat kinderen beter gingen presteren, maar dat het geconcentreerd luisteren (naar muziek, een verhaal) de hersenen actief maakt, waardoor er beter gepresteerd wordt. 

Ook over zelf muziek maken is vaak beweerd dat het de intelligentie ten goede zou komen. Nu leren kinderen zeker veel van muziekonderwijs, maar een direct verband tussen een stijging in IQ en muziekles is nooit gevonden.
Wel bleken kinderen die muziekles kregen en concerten bezochten, vaak intelligenter dan kinderen die dit niet deden. Maar hierbij was de intelligentie de factor die zorgde dat deze kinderen meer interesse hadden in muziek en muziekonderwijs en niet het muziekonderwijs dat zorgde voor een hogere intelligentie.

Maar zelf muziek (leren) maken heeft zeker wel positieve effecten die verder reiken dan enkel het kunnen bespelen van een instrument. Om muziek te kunnen maken moeten de verschillende hersendelen goed samenwerken. Het bespelen van een instrument vraagt om een goede motoriek, het gehoor is nodig om te horen of de muziek juist gespeeld wordt en goed klinkt en om de muzieknoten te kunnen lezen en het instrument te kunnen bespelen moet ook goed gekeken worden. Zo worden verbindingen in de hersenen tussen de motorische en zintuiglijke gebieden gestimuleerd.
Muziek bestaat uit patronen en door muziek te luisteren en te spelen, worden de hersenen gevoeliger voor het waarnemen van patronen. En patronen keren weer terug in veel vaardigheden en schoolvakken die kinderen moeten leren. Uiteraard wordt het geheugen ook getraind wanneer een kind een muziekstuk leert spelen (en dus onthouden).
Recent onderzoek heeft uitgewezen dat kinderen die muziekles gehad hebben, beter kunnen schakelen tussen verschillende taken, makkelijker problemen kunnen oplossen en snel informatie kunnen verwerken.

Muziek leren maken vraagt ook om concentratie, het vermogen de aandacht te richten en doorzettingsvermogen. Vooral in het begin, wanneer het spelen nog niet zo goed lukt, kan het best wat van kinderen vragen om door te gaan met de lessen. Maar wanneer ze een goede docent hebben, die ook de beginnende leerling al leuke liedjes weet aan te bieden en weet te stimuleren door te zetten, kan het muziek spelen al snel ook zorgen voor plezier, ontspanning en creativiteit. En wanneer het op een gegeven moment lukt om een stuk muziek te spelen, is dat natuurlijk ook heel goed voor het zelfvertrouwen.

Steeds vaker wordt muziekles ook in groepjes aangeboden. Het samen muziek maken stimuleert de sociale ontwikkeling van kinderen. Om goed samen muziek te kunnen maken, moet je rekening met elkaar houden, letterlijk en figuurlijk goed op elkaar ingespeeld zijn en samen werken. 

Van muziek maken leren kinderen dus veel, Maar ook naar muziek luisteren heeft een positief effect op kinderen. Bij het ouder worden zien we vaak dat kinderen op een andere manier omgaan met muziek. Op de lagere school wordt vaak nog wel gezongen en (vooral door de meisjes) gedanst, maar al veel minder dan op de peuter/ kleuterleeftijd. Doet eenmaal de puberteit zijn intrede, dan wordt vooral het luisteren naar muziek belangrijker. Jongeren zijn vaak erg bezig met muziek. Het hebben van een voorkeur voor bepaalde muziek helpt jongeren bij het vormen van hun identiteit en het zich aansluiten bij een groep. Veel jongeren gebruiken muziek ook om uiting te geven aan hun emoties. Na een zware dag op school draaien ze hard muziek om boosheid te uiten of even te ontladen. Rustige muziek kan helpen bij het uiten van verdriet en vrolijke muziek kan een flinke oppepper geven (denk bijvoorbeeld aan het zeer populaire nummer Happy van Pharrell Williams).